Meslek Hastalıkları ve Korunma
Meslek hastalığının tanımı yapılmadan önce meslek kelimesini tanımlamamız gerekiyor.
Meslek, sürekli olarak yapılması öngörülen, öğrenilmesi için belli bir eğitim ve/veya iş tecrübesi
gerektiren, insanın hayatını kazanmak için yaptığı, ona manevi doyum da sağlayan ve genel kabul
görmüş ahlak kuralları ile çelişmeyen bir faaliyettir.
Sosyal sigortalar sağlık işlemleri tüzüğünde de meslek tanımı şu şekilde ifade edilmektedir: İş
kazasının meydana geldiği veya meslek hastalığının başladığı zaman, hizmet akdine göre yapmakta
olduğu iş "Sigortalının mesleği" sayılır. Kurum, bu mesleğin tespitinde sigortalının çalıştığı iş
yerinden alınacak belgeyi esas tutabileceği gibi, bu hususu kendi yetkili elemanları vasıtasıyla
inceletmeye ve buna göre karar vermeye yetkilidir.
506 sayılı kanunun 11/B fıkrasında “Meslek hastalığı, sigortalının çalıştırıldığı işin
niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleri” olarak tanımlanmıştır. 5489 sayılı kanunda da
aynı tanım yinelenmektedir. Hastalığın meslek hastalığı olup olmadığı, ortaya çıkış zamanı ve ilgili
diğer özellikleri Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğünde belirtilmektedir.
Meslek hastalığı kelime kökeninde de anlaşıldığı gibi işçinin yaptığı işten kaynaklanan bir
hastalıktır. Bir hastalığın meslek hastalığı olarak kabul edilebilmesi için hastalık ile işçinin yaptığı iş
arasında uygun bir illiyet bağının bulunması şarttır. Meslek hastalığı, işçinin yaptığı işten
kaynaklanan bir anlık değil tekrarlayan bir hastalıktır. Meslek hastalığının daha iyi anlaşılması için
şunları söyleyebiliriz:
a) 506 sayılı kanun gereği sigortalı bir işçi,
b) İşçinin yapmakla yükümlü olduğu iş,
c) İşçinin yaptığı işten kaynaklanan bir hastalığın ortaya çıkması,
d) Bu hastalığın tekrarlayan bir hastalık olması,
e) İşçinin sakat kalması veya ruhsal olarak kayba uğraması.
MESLEK HASTALIKLARININ SINIFLANDIRILMASI
Meslek hastalıkları Sosyal sigortalar sağlık işlemleri tüzüğünde 5 gruba ayrılmıştır. Bu meslek
hastalığı grupları şunlardır:
A. Kimyasal maddelerle olan meslek hastalıkları,
B. Mesleki cilt hastalıkları,
C. Pnömokonyozlar ve diğer mesleki solunum sistemi hastalıkları,
D. Mesleki bulaşıcı hastalıklar,
E. Fizik etkenlerle olan meslek hastalıkları
Meslek Hastalıkların aşağıdaki gruplarda toplamak mümkündür.
A-KİMYASAL MADDELERDEN MEYDANA GELEN HASTALIKLAR
a-Kurşun zehirlenmeleri, akü yapımı, kurşun oksit imalatı, kuruşun kaynağı, oksi-gaz ile
hurda kesimi işlerinde görülür.
b-Gaz zehirlenmeleri, karbon monoksit, klor, amonyak gibi ani etki yapan gazların neden
olduğu zehirlenmelerdir.
c-Diğer zehirlenmeler, krom kadmiyum ve nikel etkilenmeleri ve bu metallerle yapılan
kaplama işlerinden kaynaklanır,
d-Fosforlu bileşiklerin zehirlenmeleri, tarım işlerinde çalışanlarda görülen zehirlenmelerdir.
B-MESLEKİ DERİ HASTALIKLARI
Sanayileşmiş ülkelerde meslek hastalıklarının % 60 ı deri hastalıklarıdır.
Cilt dış etkenle sürekli temas halinde olduğundan, çeşitli kimyasal maddeler, ilaçlar, boyalar, deri
hastalıklarına neden olurlar.
-Galvano plastik işlerinde,
-Madeni eşya imalatında,
-Kömür damıtma işlerinde,
-Çimento, yapı malzemesi imalatında,
-Radyoaktif maddelerin kullanıldığı iş kollarında deri hastalıkları görülür.
C-SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI:
İşyerlerinde çeşitli nedenlerle oluşan tozlar soluma yolu ile hastalıklara neden olurlar. Bunlar;
a-Akciğer dokusunda değişiklik yapanlar: Silis, kömür, asbest, talk,
b-Kana geçerek zehirlenme yapanlar: Kurşun, kadmiyum, krom, manganez,
c-Kanserojen etki gösterenler: Asbest. arsenik, kromatlar, nikel,
d-Radyoaktif etki yapanlar: Uranyum ve tuzları, toryum, radyum ve tuzları,
e-Alerji yapanlar: Pamuk, kendir, saman ve yün,
D-BULAŞICI MESLEKİ HASTALIKLAR:
Deri, Hayvancılık, kanalizasyon işlerinde çalışanlarda görülen şarbon, ruam, brusella gibi parazit ve bakterilerin neden olduğu hastalıklarıdır.
E-FİZİKİ ŞARTLARDAN MEYDANA GELEN HASTALIKLAR
a-İş yerinin ısı, ışık, havalandırma yönlerinden uygun olmaması,
b- Gürültü, havalı çekiç, testere, planya, kırma makinelerini kullananlarda, rahatsızlık, dikkatin dağılması, ilerleyen aşamalarda duyma kaybı meydana getirir.
F-IŞINLAR,
Son zamanlarda radyoaktif ortamlarda çalışmaların artmasından dolayı ışınlar 6. madde olarak yerini almıştır.
a-İyonlaştırıcılar, röntgen ışını gibi alanlarda, ciltte kanda, kemiklerde hastalıklara neden olurlar.
b-Enfraruj ışınları, cam sanayi, karpit imalatında, izabecilikte, görülen gözde katarakt meydana getiren ışınlardır.
MESLEK HASTALIKLARINDAN KORUNMA
İş ve üretim alanının özellikleri nedeni ile meslek hastalıklarını yapan şartları tamamen ortadan
kaldırmak mümkün olmayabilir. Bu nedenle meslek hastalıklarından korunmak bunların insan sağlığı
üzerindeki etkilerini en aza indirmek için korunma yöntemlerinin uygulanması gerekir. Bu korunma
yöntemleri:
a) Tıbbi korunma yöntemleri: İşe girişte ve çalışma esnasında düzenli aralıklarla yapılacak olan tıbbi muayene ve tedaviler, çalışanların yaptıkları işlerin tehlikeleri hakkında eğitilmeleri ve uyarılmaları,
b) İş yeri ve çevresinde meslek hastalıkları ile ilgili tedbirler alınması: İş yerinin
havalandırılması, zararsız kimyasallar kullanılması vb.
c) İşçiye ait korunma önlemlerinin alınması: Şahsi koruyucular kullanılması.
Yorum Gönder