4. Sınıf Türkçe Adlar Konusu Anlatımı ve Ders Özeti

AD: Canlı ve cansız tüm varlıkları, kavramları tanıtmaya yarayan kelimelere ad denir.

ÖZEL AD: Tek olan, diğer varlıklar içinde bir benzeri bulunmayan varlıklara verilen adlara

özel ad denir.

Cins( Tür ) ADI: Aynı türden varlıkların ortak adlarına tür adı denir. Akrabalık adları, araç ve eşya adları, hayvan ve bitki adları, organ adları tür adıdır. Tür adları cümle içinde küçük harfle başlanarak yazılır. Tür adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz.

Başlıca özel adlar:

Kişi ad ve soyadları: Lidya Akın , Mustafa Ural Kiremitçi

Ülke adlarI: Türkiye, Almanya, Amerika Birleşik Devletleri

Ulus adları: Türk, Fransız, Macar

Ova, ırmak, deniz, göl, da. adları: Yeşilırmak, Serik Ovası, Ağrı Dağı, Van Gölü, Marmara

Bazı hayvanlara verilen adlar: Karabaş, Tekir, Pamuk

İl, ilçe, mahalle, sokak adları:Antalya , Vatan Caddesi, Çınar Sokağı, Kurtuluş

Mahallesi

Dil ve din adları: Türkçe, İngilizce, Müslüman,

Kurum adları: Türk Dil Kurumu, Türkiye Büyük Millet Meclisi, Atatürk İlkokulu, Topkapı Sarayı

Devir ve çağ adları: Cumhuriyet Devri, Yeni Çağ, Lale Devri

Savaş ve bayram adları: Kurtuluş Savaşı, Cumhuriyet Bayramı

Gezegen ve yıldız adları: Dünya, Merkür, Mars, Kutup Yıldızı, Ay

    Cümlenin neresinde olursa olsun özel adların ilk harfi her zaman büyük yazılır. Özel adlara getirilen ekler kesme işaretiyle (‘) ayrılır. Ancak özel adlara getirilen “-ci, -li, -ler, -gil, -siz, -cik” ekleri kesme işaretiyle ayıılmaz.

TÜR (CİNS)ADI

      Aynı türden varlıkların ortak adlarına tür adı denir. Akrabalık adları, araç ve eşya adları, hayvan ve bitki adları, organ adları tür adıdır. Tür adları cümle içinde küçük harfle başlanarak yazılır. Tür adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz.

TEKİL VE ÇOĞUL ADLAR

      Aynı türden olan varlıkların yalnızca birini anlatmaya yarayan adlara tekil ad, birden çok varlığı bildirmeye yarayan adlara da çoğul ad denir.

Tekil adlar, sonlarına getirilen -ler (-lar) ekiyle çoğul yapılır.

Adın Belirtme Durumu                            

Belirtme Durum Eki: -i (-ı, -u, -u)

Cümlede yapılan eylemden etkilenen varlığı belirtir.

• Bu ağacı iki yıl önce dikmiştik.

• Yeni yapılan parkı gördün mü?

• Bana evi tarif etti.

• Masayı çekmeme yardım eder misin?

Adın Yönelme Durumu

Yönelme Durum Eki: -e (-a)

Cümlede yapılan eylemin yönünü gösterir.

• Kuşlar ağaca yuva yapmış.

• Kardeşimi parka götüreceğim.

• Eve gidip dinlenmek istiyorum.

• Şunları masaya koyar mısın?

Adın Bulunma Durumu

Bulunma Durum Eki: -de (-da, -te, -ta)

Cümlede yapılan eylemin gerçekleştiği yeri gösterir.

• Ağaçta iki kuş vardı.

• Ömer’le parkta tanışmıştık.

• Bütün gün evde oturup müzik dinledim.

• Masada kaç kişi olduğunu sayamadım.

Adın Ayrılma Durumu

Ayrılma Durum Eki: -den (-dan, -ten, -tan)

Cümlede eylemin gösterdiği hareketin addan

ayrıldığını, uzaklaştığını gösterir.

• Minik kedi ağaçtan düştü.

• Akşamüstü parktan ayrıldık.

• Evden çıkmadan önce pencereleri kontrol etti.

• Masadan kalkarken herkese “Afiyet olsun.” dedi.