4. Sınıf Türkçe Yazım Kuralları Konusu Ders Özeti

Büyük Harflerin Kullanımı                        

* * Cümlelerin başındaki sözcüğün ilk harfi büyük yazılır:

Maçı sonuna kadar izledim.

Buraların havası güzeldir.

 * * Dize başlarındaki sözcükler büyük harfle başlar:

“Bu ne acayip bilmece,
Ne gündüz biter ne gece,
Kime söyleriz derdimizi, 
Ne hekim anlar ne hoca.” 

 * * Bütün özel adlar büyük harfle başlar:

Hakan, Oya…

Çince, Almanca…
Türk Tarih Kurumu, Türk Hava Yolları… 

* * Sanlar veya unvanlar özel adla kullanılırsa büyük harfle başlar:

Vali Ahmet Bey geldi.
Yarın Yüzbaşı Serhat gidecek. 

* * Mektuplarda hitap sözleri büyük harfle başlar:

Kıymetli Arkadaşım,
Değerli Kardeşim,  

“de”lerin Yazımı

Dilimizde iki ayrı “de” vardır:

Hâl eki “-de”: Ek olan -de, kendinden önceki sözcüğe bitişik yazılır; ünlü uyumuna ve ünsüz benzeşmesine bağlı olarak “-de, -da, -te, -ta” biçimi vardır.
Örnek:           *Evde kimse yok.      *Bu kitapta her şeyi bulursun.

  

Bağlaç olan “de”: Bağlaç olan “de”kendinden önceki sözcükten ayrı yazılır.

Örnek:           *Mehmet de bizimle gelecek.                       *Gelirken elma da aldım.

“ki’lerin Yazımı

 * * “-de” hâl eki almış sözcüklere eklenerek yer bildiren sıfatlar türeten “-ki” eki eklendiği sözcüğe bitişik yazılır.

Örnek:           

*Kolundaki yara iyileşti.                      

*Elindeki tüm parayı harcadı.

* * Bağlaç olan “ki” ise ayrı bir sözcüktür ve kendinden önceki sözcükten ayrı yazılır. Cümleleri ya da öğeleri bağlamak için kullanılır.

Örnek: *Beni dinlemedi ki anlasın.            

*O ki sınıfın en çalışkanıdır, sınavdan zayıf almış. 

Uyarı:  “Sanki, halbuki, oysaki, mademki” sözcüklerindeki “ki”ler kalıplaşmıştır, bitişik yazılır.

“mi” Soru Ekinin Yazımı

* * “mi” soru eki cümleye soru anlamı katsın veya katmasın her zaman ayrı yazılır.

Örnek:           *Okudu mu anlar.                *Film bitti mi çıkacağız.

Sayıların Yazımı

* * Sayılar hem rakamla hem de yazıyla yazılabilir. Edebî yazılarda sayılar yazıyla ve her sözcüğü ayrı yazılır.

Tatile on üç gün kaldı.

**Banka işlemlerinde sayılar bitişik yazılır:

Hesapta beşmilyondörtyüz lira var.

* *  Saatler, istatistik verileri ve bilimsel araştırma sonuçları rakamla yazılır:

Örnek:           

*Toplantı 20.40’ta başladı.  

*Karışıma bu maddeden 8 gram ekleyeceksin.

Ay ve Gün Adlarının Yazımı

* * Ay ve gün adları bir tarihle kullanıldığında büyük harfle başlar, diğer durumlarda küçük harfle yazılır.

·         Müzik kursları 16 Ekim’de başladı

·         Okullar eylülde açılır, haziranda kapanır.

Kısaca: Rakam varsa ay ve gün adları büyük rakam yoksa küçük yazılır.

 Birleşik Sözcüklerin Yazımı

Dilimizde birleşik sözcüklerin bitişik yazılabilmesi için birleşik sözcüğü oluşturan sözcüklerin anlam değişikliğine uğraması gerekir. 

imambayıldı

sivrisinek

kaptıkaçtı

görebilmek

 Kısaltmaların Yazımı

Kısaltma, bir sözcüğün ilk harfiyle ya da birkaç harfle gösterilmesidir.

* * Birkaç sözcükten oluşan, kurum kuruluş durumundaki özel adların her sözcüğü bir harfle gösterilir.

TDK (Türk Dil Kurumu),

* * Kısaltmaların yazımında araya nokta konmaz: THY, DSİ, TSK…
 

* * Kısaltmalara ekler, son harfin okunuşuna göre eklenir:

DSİ’ne gittim, (yanlış)

DSİ’ye gittim, (doğru)

PTT’dan geliyor, (yanlış)

PTT’den geliyor, (doğru)

* * Tek sözcükten oluşan bazı özel adlar ilk harfi büyük yazılarak iki-üç harfle gösterilir; kısaltmaların sonuna nokta konur:
İng. (ingilizce), Ank. (Ankara)

* * Tür adlarının kısaltması küçük harfle başlanarak gösterilir:

cad. (cadde), biy. (biyoloji)