ADLARIN YERİNE KULLANILAN SÖZCÜKLER ( ZAMİRLER / ADILLAR )
ZAMİR: Kendileri isim olmadığı
halde ismin yerini tutan sözcüklere zamir
denir.
A ) KELİME HALİNDEKİ
ZAMİRLER
1. Şahıs ( Kişi ) Zamirler: İnsan isimlerinin yerine
kullanılan zamirlere şahıs ( kişi ) zamirleri denir. Kişi zamirleri üç tekil,
üç çoğul olmak üzere altı tanedir. “Ben, sen, o, biz, siz, onlar” “Kendi”
sözcüğü de kişi zamiridir.
ÖRNEK: Bunu sen istedin. Bu
oyunu biz kazanırız. Bu işin sorumlusu onlardır. Kendi
düşen ağlamaz.
2. İşaret Zamirleri: Varlıkların yerini işaret
yoluyla tutan zamirlerdir. “ Bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar”
Tekil Çoğul
Konuşana
yakın olanın yerine --------- Bu Bunlar
Konuşana
biraz uzak olanın yerine ---- Şu Şunlar
Konuşandan
çok uzak olanın yerine----- O Onlar
Örnek:
Bunu cebine koyar mısın ?
Şunu çekmeceme kim koydu?
Onları temizleyip verebilirsin
Şunlar, en sevdiğim eşyalarımdır.
“Bu,
şu, o” sözcükleri bir ismin önüne
gelerek, o ismi işaret yoluyla gösterirse işaret
sıfatıdır. Bir ismin yerini tutarsa işaret
zamiri denir.
Örnek: Bu
filmi çok severim. Bunu, çok severim.
İşaret Sıfatı İşaret Zamiri
Şu çocuk çok cömerttir. Şu,çok
cömerttir.
İşaret Sıfatı İşaret Zamiri
“
O “ ve “ Onlar” sözcükleri hem işaret hem de kişi zamiri olarak kullanılabilir.
Bu sözcükler, insan isimlerinin yerini tutarsa kişi, insan dışındaki varlıkların yerine kullanılırsa işaret zamiridir.
Örnek: O, çok çalışkan bir çocuktur. O, en sevdiğim şemsiyemdir.
Kişi Zamiri İşaret
Zamiri
Onlar, en samimi arkadaşlarımdır. Onları, kitabın arasına koydum.
Kişi Zamiri İşaret Zamiri
3. Belgisiz Zamirler: Yerlerini
tuttukları varlığı kesin olarak belirtmeyen, hangi ismin yerine
kullandıkları tam olarak belli olmayan zamirlere belgisiz zamirler denir. ”
Bazısı, bazıları, biri, birileri, kimi, çoğu, hepsi, tümü, herkes vb.”
Örnek: Geziye diğerleri de gelecek.
Bu soruyu biri çözsün.
Bazıları, derslerine
çalışmıyor. İnanın, hepinizi çok özledim.
Belgisiz
zamirler, belgisiz sıfatların “ –ı, -i, -u, -ü” eklerini almış biçimleridir.
Belgisiz sıfatlar, çekim eklerini almazken, belgesiz zamirler; iyelik, hal ve
çoğul eklerini alabilirler.
Örnek:Birkaç
öğrenci, okula geç geldi. Bazı
arkadaşlarımla anlaşamıyorum.
Belgesiz Sıfat Belgesiz Sıfat
Birkaçı, okula geç geldi. Bazılarıyla anlaşamıyorum.
Belgisiz Zamir Belgesiz
Zamir
4. Soru Zamirleri: İsimlerin yerlerini, soru
yoluyla tutan zamirlere soru zamirleri
denir. “ Kim, ne, hangisi, nerede, kaçı, kaçıncısı vb. “
Örnek:
Seçimi
kim kazanacak?
O
adam, sana ne söyledi.
Bu
kalemlerden hangisi daha
güzel?
Öğrencilerden
kaçı derse girmedi?
Sen
nerede oturuyorsun ?
Yüzme
yarışmasında kaçıncı oldun ?
B ) EK HALİNDEKİ ZAMİRLER:
1. İlgi Zamiri: İsimlerin yerini tutan
“-ki” ekine ilgi zamiri denir.
Kelimeye bitişik yazılır. Zamire “ –ki “ eki eklenir.
Örnek: Oya’nın kalemi mavi, Ayşe’nin kalemi kırmızıdır.
Oya’nın kalemi mavi, Ayşe’ninki kırmızıdır.
Yukarıdaki
cümlelerde “ Ayşe “ adına eklenen “-ki”, cümlede daha önce geçen “ kalem”
isminin yerini tutmuştur. Bu nedenle ilgi
zamiridir.
“-ki “ eki aynı zamanda sıfat
türetir. İlgi zamiri olan “–ki ” ile
karıştırılmamalıdır.
Örnek: Kapıdaki paspas kaybolmuş. Kapıdaki kaybolmuş.
Sıfat türeten “ –ki” ilgi zamiri
Elindeki vazoyu yere düşürdü. Elindekini, yere düşürdü.
sıfat türeten “-ki “ ilgi zamiri
2. İyelik ( Sahiplik /
Aitlik ) Zamiri: İsim
veya isim soylu kelimelerin sonuna eklenerek onların kime veya neye, kaçıncı
kişiye, ait olduğunu belirten eklere iyelik
zamiri denir.
Örnek: Ev ( Evin kime ait olduğu belli değil )
Evim ( Benim evim )
Süleyman ERDEN 4 – A Sınıf Öğretmeni
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder